س 33: شخصى که مقلّد امام رحمةاله علیه بوده، پس از ارتحال ایشان از مرجع معینى تقلید نموده است. در حال حاضر مىخواهد دوباره از امام تقلید نماید. آیا این تقلید جایز است؟
رجوع از مجتهد زنده جامع الشرایط به مجتهد میّت بنا بر احتیاط، جایز نیست. ولى اگر مجتهد زنده در زمان عدول به او واجد شرایط نبوده است، عدول به او از همان ابتدا باطل بوده، و این فرد در حال حاضر اختیار دارد که همچنان بر تقلید امام(ره) باقى بماند و یا به مجتهد زندهاى که تقلیدش جایز است، عدول کند.
س 34: من در زمان حیات امام خمینى (ره) به سن تکلیف رسیده و در بعضى از احکام از ایشان تقلید کردم، در حالى که مسأله تقلید بخوبى برایم معلوم نبود، اکنون چه تکلیفى دارم؟
اگر در اعمال عبادى و غیر عبادى در زمان حیات امام (ره) به فتاواى ایشان عمل نمودهاید، و عملا مقلد ایشان، هر چند در بعضى از احکام، بودهاید، در حال حاضر بقاء بر تقلید حضرت امام (ره) در همه مسائل براى شما جایز است.
س 35: حکم بقاء بر تقلید میّت اگر اعلم باشد، چیست؟
بقاء بر تقلید میّت در هر صورت جایز است. ولى سزاوار است که احتیاط در بقاء بر تقلید میّت اعلم ترک نشود.
س 36: آیا در بقاء بر تقلید میّت، اجازه از مجتهد اعلم معتبر است و یا اجازه هر مجتهدى کافى است؟
در جواز بقاء بر تقلید میّت، در صورتى که مورد اتفاق فقها باشد، اجازه از اعلم واجب نیست.
س 37: شخصى که از امام راحل «قدس سره» تقلید مىکرده و بعد از رحلت ایشان در بعضى از مسائل از مجتهد دیگرى تقلید کرده است، اکنون آن مجتهد نیز وفات نموده است، این شخص چه تکلیفى دارد؟
مىتواند مانند گذشته، بر تقلید از امام «قدس سره»، در مسائلى که از ایشان عدول نکرده، باقى بماند. همچنان که مخیّر است در مسائلى که عدول نموده بر فتواى مجتهد دوم باقى بماند و یا به مجتهد زنده عدول کند.
س 38: بعد از وفات امام راحل «قدس سره» گمان مىکردم که بنا بر فتواى ایشان بقاء بر تقلید میّت جایز نیست، لذا مجتهد زنده دیگرى را براى تقلید انتخاب کردم. آیا مىتوانم بار دیگر به تقلید از امام راحل رجوع کنم؟
رجوع به تقلید از امام «قدس سره» بعد از عدول از ایشان به مجتهد زنده در مسائلى که عدول نمودهاید، جایز نیست، مگر این که فتواى مجتهد زنده، وجوب بقاء بر تقلید میّت اعلم باشد، و شما معتقد باشید که امام (ره) نسبت به مجتهد زنده اعلم است، که در این صورت بقاء بر تقلید امام (ره) واجب است.
س 39: آیا جایز است که در یک مسأله با وجود اختلاف در فتوا گاهى به فتواى مجتهد میّت رجوع کنم و گاهى به فتواى مجتهد زنده اعلم؟
بقاء بر تقلید میّت تا زمانى که به مجتهد زنده عدول نشده، جایز است و پس از عدول، رجوع مجدد به میّت جایز نیست.
س 40: آیا بر مقلّدین امام راحل «قدس سره» و کسانى که قصد بقاء بر تقلید از ایشان را دارند، اجازه گرفتن از یکى از مراجع زنده واجب است؟ یا این که اتفاق اکثر مراجع و علماى اسلام بر جواز بقاء بر میّت کافى است؟
با فرض اتفاق علما، مبنى بر جواز بقاء بر تقلید از میّت، بقاء بر تقلید امام(ره) جایز است و در این مورد نیازى به رجوع به مجتهد معینى نیست.
س 41: نظر شریف جنابعالى راجع به بقاء بر تقلید از میّت در مسألهاى که مکلّف در حال حیات مرجع به آن عمل کرده و یا نکرده، چیست؟
بقاء بر تقلید میّت در همه مسائل حتى در مسائلى که تاکنون مکلّف به آنها عمل نکرده است، جایز و مجزىاست.
س 42: بنا بر جواز بقاء بر تقلید از میّت، آیا این حکم شامل اشخاصى که در زمان حیات مجتهد مکلّف نبوده ولى به فتاواى آن مرجع عمل کردهاند، هم مىشود؟
اگر تقلید شخص غیربالغ از مجتهد جامع الشرائط به نحو صحیح محقق شده باشد، باقى ماندن بر تقلید همان مجتهد بعد از فوتش جایز است.
س 43: ما از مقلدین امام خمینى «قدس سره» هستیم که بعد از رحلت جانسوز ایشان بر تقلید وى باقى ماندهایم. ولى چون در شرائط دشوار فعلى که ملت مسلمان با استکبار جهانى درگیر است، با مسائل شرعى تازهاى روبرو مىشویم و احساس مىکنیم باید به حضرتعالى رجوع نمائیم و از شما تقلید کنیم، آیا این کار براى ما جایز است؟
بقاء بر تقلید از امام «قدس سره» براى شما جایز است و فعلا نیازى به عدول از تقلید ایشان ندارید، در صورت نیاز به استعلام حکم شرعى در مسائل مستحدثه، مىتوانید با دفتر ما مکاتبه نمائید.
س 44: وظیفه مقلد در قبال مرجع تقلید خود در صورتى که اعلمیت مرجع دیگرى را احراز نماید، چیست؟
بنا بر احتیاط، واجب است در مسائلى که فتواى مرجع فعلى با فتواى مرجع اعلم اختلاف دارد، به مرجع اعلم عدول نماید.
س 45: 1 - در چه صورتى جایز است، مقلد از مرجع تقلیدش عدول کند؟
2 - آیا عدول از اعلم به غیر اعلم در مواردى که فتاواى مرجع اعلم منطبق با زمان نباشد و یا عمل به آن بسیار دشوار باشد، جایز است؟
1 - عدول از مرجع تقلید زنده به مجتهد دیگر، جایز نیست على الاحوط، مگر در صورتى که مرجع دوم اعلم از مرجع اول و فتواى او در مسألهاى مخالف فتواى مجتهد اول باشد.
2 - تنها گمان به ناهماهنگى فتاواى مرجع تقلید با زمان و شرایط حاکم بر آن و یا دشوارى عمل به فتاواى او، سبب جواز عدول از مجتهد اعلم به مجتهد دیگر نمىشود.
